Jakie są przypadki w języku gruzińskim? Podobnie jak w polskim, w gruzińskim jest ich siedem. Nie do końca jednak rola naszych przypadków odpowiada tym, używanym na Kaukazie. Zaczynamy od wprowadzenia.
Przez przypadki w języku gruzińskim odmieniamy praktycznie wszystkie części mowy, poza czasownikiem, czyli: rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki i zaimki (większość). Dobra wiadomość jest taka, że w gruzińskim nie mamy rodzajów, czyli gramatycznie nie istnieje “on”, “ona” i “ono”. Na trzecią osobę liczby pojedynczej mamy tylko jedno słowo: ის (is). Na trzecią osobę liczy mnogiej również: ისინი (isini), bez względu na to, czy to grupa żeńska, męska czy mieszana. Więcej o zaimkach po gruzińsku dowiesz się z naszej lekcji o gruzińskich zaimkach osobowych.
Poniżej nazwy przypadków podane są dla ułatwienia w wersjach „europejskich” – dla ułatwienia wymowy umieściłam je w zapisie „niemieckim” (czytamy nazwy, jak są napisane). W kolejnych częściach, już opisujących konkretne zastosowanie danej formy, przedstawimy również ich nazwy gruzińskie.
Jak nazywają się przypadki w języku gruzińskim?
Pierwszym z grona jest Nominativ, czyli nasz polski mianownik. Po gruzińsku pierwszy przypadek to სახელობითი ბრუნვა. Podobnie, odpowiada on na pytania kto? co? . W takiej formie znajdujemy słowa w słowniku. Łączy się on również z czasownikiem być, który zazwyczaj nie wymaga od nas innej formy.
Drugim jest Ergativ – przypadek, którego nie ma w językach słowiańskich. Jego zastosowanie w dużej mierze dotyczy czasu przeszłego Aorist (podobnego do naszego przeszłego dokonanego) oraz pojawia się w odmianie niektórych czasowników. Jego gruzińska nazwa to მოთხრობითი ბრუნვა. Więcej o drugim przypadku po gruzińsku dowiesz się z tego artykułu.
Trzecim w kolejności jest Dativ, lecz jedynie pozornie jest on związany z polskim celownikiem. Najczęściej jego występowanie w zdaniu jest związane z odmianą czasownika. On też określa nam konkretny punkt w czasie, np. w piątek, 23 marca. Trzeci przypadek po gruzińsku nazywa się მიცემითი ბრუნვა.
Czwartym, jednym z najbardziej ulubionych przypadków Polaków, jest Genitiv. Dlaczego? W znacznej większości zastosowań odpowiada on polskiemu dopełniaczowi, czyli w sytuacjach, kiedy możemy zadać pytania: kogo? czego? ნათესაობითი ბრუნვა
Instumental jest piątym przypadkiem w gramatyce gruzińskiej. Jak już jego nazwa wskazuje, używamy go, kiedy chcemy powiedzieć za pomocą czego coś robimy lub co nam towarzyszy przy jakimś działaniu, np. jedziemy samochodem (za pomocą samochodu). Po gruzińsku ten przypadek nazywa się მოქმედებითი ბრუნვა.
Przedostatnim jest Adverbial, przypadek, który częściowo może się nam wydać bliski – podobny do języków słowiańskich. To dzięki niemu przymiotniki stają się przysłówkami. Jednak również inne części mowy mogą mieć taką formę. Wtedy zazwyczaj takie znaczenie możemy przetłumaczyć z użyciem słowa „jak/jako”, a dokładniej „Jako ktoś wykonuję daną czynność”. Jego gruzińska nazwa to ვითარებითი ბრუნვა
Ostatnim i chyba drugim najbardziej ulubionym (zaraz po Nominativie) jest Vocativ, który podobnie jak nasz wołacz, pomaga nam zwrócić się do kogoś bezpośrednio, czyli “mamo”, “kobieto” itd. Z racji tak ograniczonego zastosowania, nieczęsto będziecie mieć z nim do czynienia. A po gruzińsku nazywa się წოდებითი ბრუნვა.
Jak są używane przypadki w języku gruzińskim i jakie sufiksy je reprezentują – to wszystko omawiamy w osobnych postach o każdym z nich. Jeśli macie konkretne pytania związane z deklinacją, piszcie w odpowiedzi na nasze newsletter lub pod naszym video na YouTube!
A jeśli chcesz się nauczyć podstaw gruzińskiego, w tym bezboleśnie i przyjemnie przejść przez podstawowe przypadki w języku gruzińskim, by mówić poprawnie po gruzińsku, sprawdź nasz kurs online z nauczycielem oraz podręcznik-samouczek “Uczymy się gruzińskiego A1.1”