Statystycznie, jeśli jesteś w Gruzji, masz prawie stuprocentową pewność, że prędzej czy później usłyszysz: Skąd jesteś?. Zatem jak powiedzieć po gruzińsku skąd jesteś i jak odpowiedzieć na takie pytanie? Dzisiaj się tego nauczymy.
Ten zwrot zdecydowanie warto dołożyć do listy obowiązkowych do opanowania po gruzińsku. Bez względu na to, czy uczysz się gruzińskiego tylko na potrzeby wyjazdu wakacyjnego, czy chcesz biegle posługiwać się tym językiem.
Jak zapytać po gruzińsku skąd jesteś?
Jeśli chcesz odpowiedzieć na takie gruzińskie pytanie, przede wszystkim musisz je zrozumieć. Podobnie jak po polsku, czasownikiem używanym będzie „być”, o którym możesz przeczytać w naszej osobnej lekcji o odmianie czasownika “być” po gruzińsku. Kluczem zaś pozostaje pytanie „skąd?”, czyli საიდან (saidan). Jeśli za Tobą już lektura tekstu o czasowniku mieszkać (ცხოვრება), to pamiętasz również słowo pytające, które poznaliśmy przy tej okazji – gdzie (სად?; sad).
Dlatego spójrzmy teraz na oba słowa:
სად – gdzie?
საიდან – skąd?
Jak pewnie już widzisz, różnią się tak naprawdę jedynie końcówką – იდან/-დან, która oznacza “z”. Do tej końcówki za chwilę wrócimy. Spójrzmy najpierw na cały pytanie, które powstaje nam z tych dwóch gruzińskich słów:
საიდან ხარ? – Skąd jesteś? (saidan char)
Dwie uwagi dotyczące słowa საიდან. Pamiętaj, że w odróżnieniu od języka polskiego, po gruzińsku słowa pytające nie są używane do tworzenia zdań twierdzących. Co to oznacza? W zdaniach typu: “Ten kraj, skąd pochodzisz, jest piękny” po gruzińsku podkreślone skąd będzie innym słowem, niż w zdaniach: Skąd jesteś? Powiedz, skąd pochodzi Twoja ciocia.
Po drugie pamiętaj, że słowa pytające powinny stać zawsze bezpośrednio przed czasownikiem w pytaniu, dlatego nie rozdzielaj ich innymi słowami, np. zaimkiem osobowym, nie ważne czy pytasz po gruzińsku skąd jesteś czy zadajesz inne pytanie. Spójrzmy na przykłady tym razem z forma liczby mnogiej (wy jesteście), która po gruzińsku może też oznaczać formę grzecznościową. Jeśli nie znasz jeszcze gruzińskich zamków osobowych, ta nasza lekcja pomoże Ci się tego nauczyć.
Tym samym po gruzińsku skąd jesteście będzie საიდან ხართ თქვენ? (saidan chart tqwen?) or თქვენ საიდან ხართ? (tqwen saidan chart?)
Jak odpowiedzieć po gruzińsku skąd jesteś?
Skoro już znasz podstawową formę pytania po gruzińsku skąd jesteś, teraz przejdźmy do odpowiedzi. Wspomniana końcówka – იდან/-დან (idan-dan) może być przetłumaczona jako polskie „z (jakiegoś miejsca)”, ale z małym zastrzeżeniem. Jej zastosowanie względem kraju pochodzenia jest jednym z pierwszych, jakie poznajesz, ale nie jedynym. Ogólnie możemy ją zastosować do różnych zdań, kiedy chcemy pokazać, że coś jest, jedzie itd. z lub od jakiegoś miejsca (nie tylko kraju) lub od jakiegoś punktu w czasie, np. pracuję od 8.
Nie stosujemy jednak –იდან/-დან, kiedy mówimy od kogoś (np. wracamy do domu lub dostaliśmy prezent), albo kiedy coś jest zrobione z jakiegoś materiału. Tam mamy inny sufiks, o którym za jakiś czas też pojawi się osobna lekcja.
Po tym wstępie teoretycznym czas na konkret.
Jak używać tej formy w odpowiadaniu po gruzińsku skąd jesteś i dlaczego są aż dwie formy?
Literę –ი– dokładamy w zależności od tego, na jaką literę kończy się temat naszego słowa. To nie zawsze musi być rzeczownik, ale nigdy odmieniony czasownik.
Do wyboru mamy następujące możliwości:
Słowo może być zakończone na –ი, np. პოლონეთი (poloneti). Wtedy odrzucamy –ი, które jest końcówką, i do პოლონეთ– dodajemy końcówkę –იდან, co nam daje პოლონეთიდან (z Polski; polonetidan)
Często, szczególnie przy krajach, ostatnią literą może być –ა. Wtedy również traktujemy to jako końcówkę i na to miejsce wstawiamy –იდან, np. ამერიკა (amerik’a)- ამერიკიდან (amerikidan). Podobnie jest ze słowami zakończonymi na –ე.
Weźmy teraz na warsztat słowa zakończone na –ო oraz –უ. Tutaj wreszcie pojawia się zastosowanie drugiej opcji, czyli –დან. Przykładem będzie Gruzja oraz z Gruzji: საქართველო (sakartwelo) – საქართველოდან (saqartwelodan).
Na koniec mała podpowiedź odnośnie tego, jak powiedzieć i odpowiedzieć po gruzińsku skąd jesteś. Podczas mówienia w obcym języku najważniejsze to nie wpadać w panikę. Nawet jeśli zadane pytanie wydało Ci się niezrozumiałe, pamiętaj, że bardzo często w zadawanych pytaniach zawarta jest już dla nas podpowiedź, jak zbudować własne zdanie. Spójrz jeszcze raz na nasze główne pytanie: საიდან ხარ? Widzisz, że już końcówka “z” znajduje się w słowie pytającym. Jeśli ją wychwycisz, to już pół sukcesu – wystarczy ją dodać do miejsca, o którym chcesz powiedzieć.
Chcesz nauczyć się podstaw gruzińskiego? Sprawdź naszą serię podręczników „Uczymy się gruzińskiego”. Zacznij od alfabetu i poznawaj najbardziej przydatne zwroty i formy w języku gruzińskim z naszymi książkami i kursami.