Czas przeszły dokonany po gruzińsku – jak go tworzyć, kiedy używać i z jakimi przypadkami się łączy? W tym poście zajmiemy się czasownikami typu robić i pracować. Chcesz się go nauczyć? Ten post jest dla Ciebie!
Zacznijmy od tego, że w języku gruzińskim czas przeszły dzieli się na dwie formy – przeszły niedokonany (imperfect – უწყვეტელი წარსული დრო) i przeszły dokonany (aorist – წყვეტილი წარსული დრო). O przeszłym niedokonanym dla dzisiaj omawianej grupy czasowników pisaliśmy już w dedykowanym pości, więc jeśli jego lektura jeszcze przed Tobą, to zapraszamy. Dzisiaj zajmiemy się przeszłym dokonanym.
Więcej o czasach i formach czasownika w gruzińskim dowiesz się z tego posta.
Jak już być może wiesz, poszczególne gruzińskie grupy czasowników mogą odmieniać się w różny sposób, dlatego dzisiaj zajmiemy się dwiema z nich: czasownikami typu pracować, mieszkać oraz robić, spędzać czas
Kiedy używa się czasu przeszłego dokonanego?
Od razu zaczynam od dobrych wieści. Zastosowanie aorist w dużej mierze pokrywa się z naszym polskim przeszłym dokonanym, czyli formami: zrobiłem, poszedłem, nauczyłem się. Oznacza to, że kiedy czynność była wykonywana i już się zakończyła, wtedy ma zastosowanie ta forma.
Sytuacje, w których tej formy nie użyjemy ( w odróżnieniu od polskiego przeszłego dokonanego) to na przykład mówienie, że czegoś jeszcze nie zrobiliśmy, np. Jeszcze nigdy nie byłam w Gruzji.
Warto też pamiętać, że są czasowniki, które mają jedną formę czasu przeszłego, na przykład być lub mieć. Oznacza to, że znaczeniowo nie bylibyśmy w stanie rozróżnić, czy to była ciągła czynność w przeszłości czy zakończona. Na przykład jak miałam coś, to miałam i tyle.
Jak odmieniać gruzińskie czasowniki w przeszłym dokonanym?
W tym poście spojrzymy sobie na czasowniki z 2 typów: mieszkać, pracować oraz robić, spędzać czas. W obu sytuacjach naszym punktem wyjścia jest forma z czasu przyszłego. Zacznijmy od pierwszej grupy
- მე ვიმუშავებ – ja będę pracować
- შენ იცხოვრებ – ty będziesz mieszkać
Zatem czas (forma) przeszły dokonany w gruzińskim dla tych czasowników będą wyglądać następująco:
- მე ვიმუშავე
- შენ იცხოვრე
Jak widzisz wypada końcówka -ებ, zaś na jej miejsce wpadają następujące:
მე ვ- ……- ე
შენ ………-ე
მან ……….-ა
ჩვენ ვ- …… – ეთ
თქვენ ……..-ეთ
მათ ……. -ეს
W przypadku drugiej omawianej dzisiaj grupy końcówki są dokładnie te same. Różnica, o której jednak warto pamiętać to to, że czasowniki typu robić, spędzać czas mają w czasie przyszłym przedrostki, które również pojawiają się w czasie przeszłym dokonanym, czyli
- მე გავაკეთებ zmienia się w მე გავაკეთე
- შენ გაატარებ zmienia się w შენ გაატარე
Jakie gruzińskie przypadki łączą się z czasem przeszłym dokonanym?
Pytanie o przypadki być może już wybrzmiało w Twojej głowie, kiedy zobaczyliście końcówki odmiany w poprzednim akapicie. Czas przeszły dokonany w gruzińskim łączy się (w tych dwóch grupach czasowników) z drugim przypadkiem, czyli Ergativem. Dlatego podmiot w czasie przeszłym dokonanym w tych dwóch grupach jest w 2 przypadku. Podobnie jak w Dativie, inną formę mają tylko 3 osoba liczby pojedynczej i mnogiej, czyli ის zmienia się w მან, zaś ისინი zmienia się w მათ.
Jak się to przekłada na dopełnienie? Być może pamiętasz, że w czasach: teraźniejszym, przeszłym niedokonanym i przyszłym te grupy czasowników wymagały dopełnienia bliższego w 3 przypadku, Dativie. Zaś w przeszłym dokonanym zachodzi zmiana, ponieważ teraz te słowa będą w 1 przypadku, czyli nominativie. Tym samym zdanie z czasu przyszłego:
ის საშინაო დავალებას გააკეთებს – On/Ona będzie robić pracę domową
Zmieni się na
მან საშინაო დავალება გააკეთა – On/Ona zrobił/a pracę domową
O samej odmianie rzeczowników w 2 przypadku niebawem będziemy mieć dla Was osobny tekst.
Sprawdź swoją wiedzę
Jeśli chcesz sprawdzić swoją wiedzę, zrób poniższy quiz.
Wybierz poprawną formę:
- გავაკეთე – მე czy მემ
- გააკეთა – მან czy მას
- გავაკეთეთ – ჩვენ czy თქვენ
- მათ – გააკეთეს czy გააკეთენ
- … გააკეთე? – რა czy რას
- მე ….. გააკეთე – ეს czy ამას
Ile odpowiedzi znasz?
Odpowiedzi:
- გავაკეთე – მე
- გააკეთა – მან
- გავაკეთეთ – ჩვენ
- მათ – გააკეთეს
- … გააკეთე? – რა
- მე ….. გააკეთე – ეს
Polecane kolejne artykuły
