Gruziński czasownik ruchu i jego znajomość pozwala Ci komunikować się w wielu typowych życiowych sytuacjach po gruzińsku. Dlatego poznamy dzisiaj jego odmianę w czasie teraźniejszym oraz proste konstrukcje, z jakimi się łączy.
Doprecyzujmy zatem, czym są czasowniki ruchu w gruzińskim. Odnosi się to do dużej grupy czasowników oznaczających przemieszczanie się. My w tym artykule skoncentrujemy się na dwóch z nich – „iść/jechać” oraz „przychodzić/przyjeżdżać”. Ale do tej samej grupy możemy zaliczyć, m.in. „wstawać”, „siadać”, „wychodzić”, „schodzić”, itp.
Dlaczego warto pamiętać, że „gruziński czasownik ruchu” to osobna grupa? Wprawdzie te czasowniki często mają niezależne od siebie, nie do końca regularne sposoby odmiany, ale za to są podobne pod względem przypadków i przedrostków. Dlatego zawsze to dodatkowy benefit – już coś podobnego do siebie, dzięki czemu nauczymy się gruzińskiego szybciej.
Jak odmienia się jechać po gruzińsku?
Zacznijmy zatem od pierwszego, czyli od წასვლა. Ten gruziński czasownik ruchu możemy przetłumaczyć zarówno jako „iść”, jak i „jechać”. Użyjemy go, kiedy mówimy o przemieszczaniu się po powierzchni ziemi, zarówno pieszo, jak i środkami transportu.
Gorsza wiadomość jest taka, że jest on nienachalnie regularny i w każdym czasie wygląda trochę inaczej niż inne czasowniki. Lepsza wiadomość jest taka, że powiązane z nim czasowniki, jak „przychodzić”, „wychodzić”, „wchodzić”, itp. odmieniają się tak samo, jak on. Więc jak nauczysz się jednego, to wiedza procentuje. Dlatego mówimy, że gruziński czasownik ruchu to swoista grupa.
Czas zatem na odmianę w czasie teraźniejszym:
მე მივდივარ
შენ მიდიხარ
ის მიდის
ჩვენ მივდივართ
თქვენ მიდიხართ
ისინი მიდიან
Jeśli znasz czasownik „być” po gruzińsku, to dużo łatwiej się uczy tej odmiany. Przedrostek მი– będzie nam pokazywał kierunek – albo mówimy ogólnie, że ktoś się przemieszcza albo, że od mówiącego w innym kierunku. Gruziński czasownik ruchu ma właśnie taką cechę – przedrostkami wyrażamy kierunek.
Jak odmienia się przychodzić po gruzińsku?
Tym razem zacznę od dobrej wiadomości. Czasownik „przychodzić”, „przyjeżdżać” odmienia się prawie tak samo, jak „iść/jechać”. Bezokolicznik to მოსვლა, czyli też już bardzo podobnie do pierwszego czasownika ruchu, który dzisiaj poznaliśmy.
Stosujemy go, kiedy chcemy powiedzieć, że ktoś przemieszcza się (pieszo lub środkiem transportu) w naszym kierunku lub w kierunku, w którym osadzona jest nasza opowieść.
Jak wygląda obiecana gruzińska odmiana w czasie teraźniejszym:
მე მოვდივარ
შენ მოდიხარ
ის მოდის
ჩვენ მოვდივართ
თქვენ მოდიხართ
ისინი მოდიან
Czyż nie jest on genialnie podobny do tego poprzedniego? Zmieniamy tylko przedrostek (bo zmieniamy kierunek ruchu), a reszta pozostaje dokładnie tak samo. Taka jest właśnie zaleta uczenia się podobnych do siebie czasowników i schematów z nimi związanych.
To co? Czas na przykłady, czyli nasz gruziński czasownik ruchu w zdaniach.
Jak wygląda gruziński czasownik ruchu w zdaniach?
Wybrałam dla Was trzy konstrukcje, które używamy najczęściej właśnie z tymi czasownikami. O każdej z nich mamy osobny artykuł na stronie, więc w to jak się je tworzy nie będę się tutaj zbyt zagłębiać.
Jadę do Tbilisi po gruzińsku
Typowy zwrot i jeden z prostszych, które można stworzyć z dzisiejszymi czasownikami. Taki zwrot będzie tworzony przez dodanie cząstki -ში do miejsca, czyli
მე თბილისში მივდივარ.
Jadę do Tbilisi. Po gruziński nie musimy dodawać zaimków osobowych. W naszych artykułach dodajemy je dla Was, by nauka była sprawniejsza na początku.
A pytanie, gdzie jedziesz będzie wyglądało tak: სად მიდიხარ? Zaś pytanie z tytułu tego artykułu będzie brzmiało: ეს ავტობუსი სად მიდის?
Jadę do Batumi samochodem po gruzińsku
Drugi bardzo przydatny zwrot z czasownikami ruchu to opowiadanie o środkach transportu. Zatem do tego potrzebujemy nazwy środka transportu odmienionego przez 5. przypadek po gruzińsku.
Tym samym pełne zdanie będzie brzmiało:
ბათუმში მანქანით მივდივარ.
Jak widzisz, skleiliśmy już wiedzę z poprzedniego zdania z nową informacją. To też jest świetny sposób na naukę. Łączenie nowej i starszej wiedzy w pełne zdania. To jak zapytać: Czym jedziesz? Do tego wystarczy nam słowo რით – ბათუმში რით მიდიხარ?
Jadę z Kutaisi po gruzińsku
Weźmy na warsztat jeszcze jedne zwrot, czyli jechać lub iść z jakiegoś miejsca. Do tego potrzebujemy konstrukcji – იდან, którą doklejamy do nazwy miejsca. Zatem zdanie powyżej będzie brzmiało:
ქუთაისიდან მივდივარ.
Zaś pytanie, skąd jedziesz wygląda następująco: საიდან მიდიხარ?
Zostawiam Ci zadanie na koniec. Spróbuj stworzyć własne zdanie zawierające wszystkie 3 konstrukcje. Możesz mi je wysłać mailem, np. zapisz się na nasz newsletter Kaukaskie listy i w odpowiedzi na mail powitany podeślij swoje zdanie lub zdania z tymi czasownikami i konstrukcjami. A my Ci je sprawdzimy :) Daj też znać, jak Ci się podoba ten gruziński czasownik ruchu!
A jeśli chcesz poznać nie tylko czas teraźniejszy tych gruzińskich czasowników ruchu, ale inne formy, są one odmienione i podane z przykładami zdań w naszej książce „50 gruzińskich czasowników”.