Czy wybory parlamentarne w Gruzji mogą przesądzić o losach świata? Czy wybory w Gruzji mają znaczenie dla całego regionu? Może o losach całego świata od razu nie, ale dla całego regionu znaczenie mają duże. Dlaczego? O tym opowiemy sobie w dzisiejszym odcinku podcastu Kaukazomaniacy.
Odcinka możesz też posłuchać na Spotify, Apple Podcast lub w innej ulubionej aplikacji podcastowej.
W październiku 2024 roku w Gruzji odbywają się wybory parlamentarne. To wybory o sporym znaczeniu dla samej Gruzji i jej przyszłości, m.in. dlatego, że mogą wpłynąć na zawieszenie integracji z Unią Europejską, ograniczyć relacje z NATO. Ale są ważne nie tylko dla Gruzinów, ponieważ nadchodzące wybory w Gruzji mają znaczenie również dla innych graczy w regionie.
Więcej o samych wyborach, kto startuje oraz dlaczego są to najważniejsze wybory dekady na Kaukazie opowiadam Wam w poprzednim odcinku tej mini serii, odcinku nr 36.
Jak zapytałam i wspierających i na naszych mediach społecznościowych, czy opowiedzieć Wam też o wątkach międzynarodowych wyborów, to było wielkie poruszenie na tak. Zatem zacznijmy od tego, kto poza Gruzją jest zainteresowany wynikiem wyborów parlamentarnych.
Dziękujemy naszym patronom, którzy wspierają powstawanie kolejnych odcinków podcastu Kaukazomaniacy. To dzięki temu wsparciu nasz zespół może tworzyć nowe odcinki dla Was co tydzień i dostarczać Wam sprawdzonych i rzetelnych informacji o Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie.
Wybory w Gruzji w wymiarze międzynarodowym
Obecnie na Kaukazie Południowym mamy kilka państw i organizacji zainteresowanych wynikiem wyborów parlamentarnych w Gruzji. Podzielimy je w pewnym uproszczeniu.
Pierwsza grupa to Stany Zjednoczone i Unia Europejska, które obecnie jak nagrywamy ten podcast mają zbliżoną politykę względem Gruzji. Gruzja – zarówno pod względem projektów rządowych, jak i samorządowych oraz organizacji pozarządowych – jest od ponad dwóch dekad znaczącym beneficjentem programów pomocowych, rozwojowych i innych przedsięwzięć, w efekcie których do Gruzinów trafiają pieniądze na praktycznie wszystkie aspekty życia państwowego i społecznego.
Zarówno USA jak i kraje Unii Europejskiej wspierają Gruzję w drodze do (cytując za oficjalną narracją) m.in. rozwoju demokracji, społeczeństwa obywatelskiego, bezpieczeństwa wewnętrznego i zagranicznego.
Stawiane niejako po drugiej stronie państwo to Rosja, która od ponad dwóch wieków na Kaukazie Południowym jest obecna, a od rozpadu ZSRR stara się w mniejszym lub większym stopniu wzmacniać lub chociaż utrzymywać swoje znaczenie. Przez znaczenie mam na myśli partnerstwo z krajami regionu, bycie niejako patronem, większym bratem, np. będąc oficjalnie mediatorem w regionalnych konfliktach.
Im więcej w Gruzji w ostatnich kwartałach i ustaw wzorowanych na rosyjskich (np. ustawa o agentach czy ustawa anty-LGBTQ+) i narracji o współpracy z Rosją prowadzonych przez obecne władze, partie gruzińskie Marzenie, tym więcej władze rosyjskie aktywnie zabierają głos w kwestiach wyborów w Gruzji. A także tego, co po wyborach.
Mamy jeszcze jednego, znacznie mniej werbalnego gracza, czyli Chiny, które kolejnymi inwestycjami i projektami gospodarczymi zwiększają swoją obecność w Gruzji i generalnie na Kaukazie. W narracji gruzińsko-chińskiej nie zauważa się wątków ustrojowych, społecznych, a przede wszystkim te związane z gospodarką, eksportem i wchodzeniem na gruziński rynek firm chińskich.
Dlaczego Ci o tym wszystkim opowiadam i twierdzę, że wybory w Gruzji mają znaczenie dla tych krajów?
Dlaczego wybory w Gruzji mają znaczenie geopolityczne?
Kaukaz Południowy to tereny tzw. jedwabnego szlaku, trasy transportowej między Azją Wschodnią, Azją Centralną oraz Europą. Dodatkowo to obszar graniczący z tzw. Bliskim Wschodem, co też przez ostatnie dekady jest istotnym aspektem polityki zagranicznej wielu krajów.
Dodatkowo, jeśli spojrzysz na mapę Kaukazu zauważysz, że od zachodu, od Morza Czarnego niejako wejściem na Kaukaz jest właśnie Gruzja i z powodu innych konfliktów regionalnych nie da się niejako ominąć Gruzji czy pod względem transportu czy polityki regionalnej.
Więcej w tym temacie trafi do naszych patronów i patronek – mamy dla Was pogłębione materiały, w tym analizy i badania opinii publicznej, by móc sytuację na Kaukazie i znaczenie nadchodzących wyborów zrozumieć lepiej.
Reakcje USA i UE na kampanię wyborczą w Gruzji
Potraktujmy to jako wstęp, podstawy, by zrozumieć szczegółowe komentarze i reakcje poszczególnych graczy na Kaukazie. Sam fakt, że tych reakcji jest sporo i są dość kategoryczne świadczy o tym, że wybory w Gruzji mają znaczenie dla tych państw o organizacji międzynarodowych.
Zarówno USA, jak i Unia Europejska zaczęły aktywniej wyrażać swoje zaniepokojenie już w czasie głosowania nad tzw. prawem o agentach – więcej o nim opowiadam w odcinku nr 36. Od tego czasu najpierw USA, potem Unia Europejska od deklaracji o zaniepokojeniu kierunkiem polityki przeszły do działań.
Aż do kilku dni przed wyborami wprowadzano kolejne sankcje personalne na czołowych polityków Gruzińskiego Marzenia, niejako je stopniując i weryfikując reakcje władz Gruzji. Kolejnym krokiem była najpierw zapowiedź, a później zawieszenie finansowania projektów rozwojowych i pomocowych w Gruzji. Mówimy tutaj o skali milionów dolarów i milionów euro. Ta intensyfikacja działań pokazuje, wybory w Gruzji mają znaczenie dla obu krajów.
Dodatkowo, Unia Europejska zapowiedziała wprowadzenie bardziej restrykcyjnej polityki wizowej dla Gruzinów, jeśli taka polityka władz się utrzyma. Dodajmy od razu, że znaczna część gruzińskich rodzin jest wspierana właśnie przez Gruzinów na emigracji zarobkowej, w dużej mierze właśnie w krajach UE. W 2023 roku padł rekord ostatnich 20 lat najwyższej liczby Gruzinów, którzy wyjechali z Gruzji.
Każda z tych decyzji była poprzedzona notami o zagrożeniu demokracji i wolności słowa w Gruzji oraz o ograniczaniu praw człowieka. I każda z nich spotykała się z nieprzychylną lub sceptyczną reakcją rządu gruzińskiego i czołowych polityków Gruzińskiego Marzenia, którzy jednocześnie nawiązywali do globalnej partii wojny oraz sił liberalnego faszyzmu, które starają się wpływać na wyniki wyborów parlamentarnych 26 października.
Podobne komentarze padały na temat internetowej kampanii Ambasady USA w Gruzji. W jej ramach pojawiały się posty z hasłami typu: Tylko w demokratycznym kraju społeczeństwo może się rozwijać” lub „W faktycznej demokracji opozycja nie jest prześladowana”.
Jak nagrywam dla Was ten odcinek jesteśmy 6 dni przed wyborami i ambasado UE w Gruzji w swoim ostatnim wystąpieniu stwierdził, że UE będzie w pełni szanował decyzje wyborcze obywateli Gruzji i jednocześnie jeśli Gruzja nie będzie szła w stronę demokratyzacji, wolności i wartości unijnych, niemożliwym są jakiekolwiek rozmowy o członkostwie w UE. Warto pamiętać, że ponad 70% Gruzinów popiera integrację Gruzji i Unią Europejską.
Czy Gruzja prowadzi politykę prorosyjską?
Wydaje się, że zaangażowanie rosyjskich polityków, np. ministra Ławrowa w komentowanie wydarzeń w Gruzji w trakcie ostatnich dwóch miesięcy kampanii jest znacznie wyższe niż przez ostatnie kilka lat.
W dużej mierze są to reakcje na wypowiedzi gruzińskich polityków, np. pochwała wprowadzanych reform czy stwierdzanie, że Gruzja wreszcie ma rząd, który wraca do ważnych tradycji gruzińskich (jako przeciwwagi dla tzw. „dyktatu liberalnych faszystów”). Pojawiały się też wypowiedzi o gotowości bycia mediatorem między Abchazją i Osetią Południową a Gruzją, co jest określane jako cynizm przez przeciwników Gruzińskiego Marzenia. Więcej o tym wątku powiem Wam w trzecim, ostatnim odcinku serii przedwyborczej.
Praktycznie zaraz po zapowiedzi o kolejnych i zawieszeniu wsparcia finansowego ze strony USA i UE, Rosja wprowadziła liberalizację procesu wizowego dla Gruzinów, również wiz pracowniczych.
Premier Gruzji i inni główni politycy Gruzińskiego Marzenia wykorzystali to w narracji kampanijnej pokazującej, że Gruzja ma partnerów – Rosję i Chiny – które pomagają krajowi w rozwoju, jednocześnie nie chcą wpływać na wewnętrzną politykę i nie wprowadzają działań negatywnie oddziałujących na obywateli. Warto dodać, że wątek chiński pojawia się w narracji gruzińskich polityków, np. dziękujących Chinom za inicjatywy i „rozwijającą się przyjaźń gruzińsko-chińską’. Przedstawiciele Chin nie wypowiadają się praktycznie w kwestiach wyborów w Gruzji.
Gruzińska opozycja zaś pokazuje te fakty jako próbę powrotu do czasów Związku Radzieckiego oraz uzależnienia Gruzji od północnego sąsiada.
Chcesz lepiej zrozumieć Gruzję, jej bieżącą politykę i to jakie zasady i wartości są ważne dla Gruzinów oraz dlaczego?
Dołącz do serii spotkań – kursu online Georgia – modern life and traditions
Dostęp do materiałów i przyszłych aktualizacji dostajesz na zawsze.
Czy Kaukaz Południowy może stać się neutralny geopolitycznie?
W 2023 roku, po przejęciu pełnej kontroli nad Górskim Karabachem przez Azerbejdżan, przetoczyła się przez Armenię debata publiczna na temat nowego kierunku polityki zagranicznej Armenii: czy zachodnie organizacje czy wschodnie czy Armenia może zostać drugą Szwajcarią, czyli stać się neutralna (względnie).
Przytaczam to, ponieważ podobne pomysły co jakiś czas wracają na Kaukaz. I zazwyczaj konkluzja jest jedna. Ani Armenia, ani Gruzja nie może być politycznie i geopolitycznie Szwajcarią, ponieważ nie ma m.in. takich zasobów finansowych jak Szwajcaria.
Właśnie z tego względu jednym z krajów intensywnie śledzących przebieg kampanii parlamentarnej w Gruzji jest Armenia. Bo wybory w Gruzji mają znaczenie również dla Armenii. Jak spojrzysz na mapę Kaukazu jeszcze raz, zauważysz, że odejście Gruzji od dotychczasowej polityki pronatowskiej i prounijnej oznacza ograniczenie szans na taką współpracę również dla Armenii, ponieważ to Gruzja jest niejako takim oknem na współpracę z tymi organizacjami. Tym samym przy odchodzeniu od współpracy z Rosją Armenia już dawno nie była tak bardzo zainteresowana wynikiem wyborów w Gruzji.
Jedno jest pewne, na kilka dni przed wyborami będziemy mieć dla Was odcinek pokazujący Wam opinie Gruzinów z Gruzji i tych na emigracji, najważniejsze wątki kampanii parlamentarnej oraz sondaże przedwyborcze.
Jak widzicie, nadchodzące parlamentarne wybory w Gruzji mają znaczenie regionalne i zdecydowanie wzbudzają zainteresowanie nie tylko wśród obywateli Gruzji, ale również w całym regionie. Kto wygra wybory i jaką politykę zagraniczną będzie prowadził? Za wcześnie, by stawiać kategoryczne wnioski w tym zakresie.
Posłuchaj trzeciej części miniserii o wyborach w Gruzji:
Chcesz dowiedzieć się, jak wyglądała kampania, co było dla Gruzinów ważne oraz przed jakim faktycznie (nieoczywistym) wyborem stoją?
Odcinek nr 40 podcastu Kaukazomaniacy jest dla Ciebie