Wiesz, że gruziński czasownik „być” może mieć też formę skróconą? A może widzieliście tajemnicze -a na końcu słowa? Przeczytaj ten post i dowiedz się, czym jest krótka forma jest!
Czasownik być w języku gruzińskim to nie tylko sama odmiana i poznanie zaimków osobowych. Słowo „jest”, czyli trzecia osoba liczby pojedynczej czasu teraźniejszego ma dla nas przydatną niespodziankę. Możemy ją skrócić do jednej litery i nie męczyć się z całym czasownikiem.
Jak większość obcokrajowców, pewnie i Ty na początku uznasz to za zbędną komplikację. Na razie uwierz mi na słowo, że jest to przydatna cecha tego czasownika. A do tego bardzo często używana, szczególnie w języku mówionym.
Jak to się dzieje i o co chodzi?
Jak już zapewne wiesz, w trzeciej osobie liczby pojedynczej, odmiana czasownika “być” wygląda następująco:
ის არის
Oznacza to: on, ona, ono jest.
Czasami zamiast używać całego słowa არის posługujemy się końcówką -ა. Pamiętaj, że żaden inny czasownik w języku gruzińskim nie ma tej cechy – skracamy jedynie słowo არის.
Krótka forma jest - jak jej używać?
Tam, gdzie faktycznie stałaby pełna forma არის, czyli za słowem, za którym znajdowałby się czasownik „jest”, dołączamy małą, ale szalenie ważną literę -ა.
Tyle teorii. Jak to wygląda w praktyce?
Spójrzmy na proste zdanie
ეს ტურისტი არის.
To samo zdanie ze skróconą formą czasownika არის wygląda następująco:
ეს ტურისტია.
Nie ma znaczenia, czy słowo, do którego dołączamy końcówkę -ა kończy się na literę ი, czy jakąkolwiek inną samogłoskę.
Jeśli słowo kończy się na spółgłoskę, wtedy trzeba być bardziej czujnym. Do słów zakończonych na spółgłoskę dokładamy na końcu dwie liter ა. Na przykład zamiast
ეს არის (to jest)
otrzymujemy
ესაა.
Ta zasada obowiązuje nie tylko w przypadku słów w mianowniku zakończonych na spółgłoskę. Należy o niej pamiętać także, jeśli słowo jest na przykład odmienione przez przypadki.
Czym się kierować używając krótkiej formy jest po gruzińsku?
Jak widzisz, używanie skróconej formy czasownika nie powinno sprawiać Ci większych problemów i sama nauka tej części języka gruzińskiego jest dość łatwa. Jednak szczególnie na samym początku warto dodać do tego jeszcze kilka praktycznych zasad.
Po pierwsze, pamiętaj, że każde zdanie musi mieć minimum jeden czasownik. Rada może ci się wydać zabawna, czy wręcz banalna. Jednak przez to, że skracamy “być” do jednej litery, na początku często się o tym zapomina.
Po drugie, jeśli czytasz zdanie po gruzińsku i nie możesz znaleźć czasownika, popatrz na koniec każdego ze słów. Być może na końcu któregoś z nich znajduje się właśnie czasownik w postaci -ა.
Po trzecie, skrócona forma czasownika zazwyczaj zostaje dołączona do głównego słowa w zdaniu. Oznacza to, że dołączamy ją do tej treści, którą chcemy w zdaniu podkreślić.
Porównaj trzy zdania, by zrozumieć różnicę:
ეს – to
მანქანა – samochód
ჩემი – mój, moja, moje
ეს ჩემი მანქანაა.
ეს მანქანა ჩემია.
ესაა ჩემი მანქანა.
Jak widzisz, forma არის może być dołączona w różnych miejscach, ale za każdym razem zmienia nam lekko znaczenie zdania. Jeśli nie czujesz, jak to się dzieje, przetłumacz każde ze zdań, słowo po słowie. Wtedy powinno stać się jasne, że dzięki dodaniu czasownika podkreślamy jedną z informacji w zdaniu.
Na koniec uwaga:
Nie każda litera ა postawiona na końcu słowa oznacza czasownik არის. Szczególnie jeśli w zdaniu już jest inny czasownik, czego przykładem może być zwrot როგორა ხარ?. Jakie wtedy pełni funkcje, o tym w innym poście. A o samym zwrocie przeczytacie w artykule na temat samopoczucia.