Wracasz z wakacji w Gruzji i chcesz lepiej poznać ten piękny kaukaski kraj? A może czujesz niedosyt i chcesz także w domu poczuć gruzińskie klimaty? Jednym ze sposobów na Gruzję na wyciągnięcie ręki jest literatura gruzińska. Dlatego dzisiaj mamy dla Ciebie polecajki – gruzińskie książki warte przeczytania po powrocie z pierwszej czy kolejnej wyprawy do Gruzji.
To zaczynamy!
Dzisiaj mamy dla Ciebie przygotowaną listę powieści, które osadzone są w gruzińskiej rzeczywistości, pomogą Ci przenieść się w góry i doliny Kaukazu. Muszę przyznać, że było nam trudno wybrać tylko kilka książek. Mówię nam, ponieważ książki wybierałyśmy dla Ciebie razem z Martą z Języków Kaukazu. Każda z nas wybrała swoją listę i okazało się, że mamy na niej kilka wspólnych pozycji. Utwierdziło mnie to w przekonaniu, że szczególnie te książki powinny trafić do dzisiejszego odcinka.
Małe zastrzeżenie na początek. O każdej książce opowiem Ci tylko trochę, ponieważ w przeciwnym razie ten odcinek trwałby kilka godzin. Starałyśmy się wybrać gruzińskie książki, które są dostępne również po polsku, żeby każdy mógł z nich skorzystać.
Jakie są książki warte przeczytania o historii Gruzji?
Zacznijmy od jednej z najnowszych pozycji, czyli “Coraz mniej światła”, napisanej przez Nino Haratischwili. O książkach tej gruzińskiej pisarki zapewne nagramy osobny odcinek, a dzisiaj polecamy Ci właśnie jej najnowszą powieść. “Coraz mniej światła” opisuje Gruzję z lat 80-tych i 90-tych. Czas ten był dla Gruzinów bardzo trudny, zaczynając od 2 wojen domowych, przewrotu wojskowego, a na notorycznym braku prądu i ogrzewania kończąc.
Odcisnął on piętno, które widać do tej pory. Wiele czytałam, przeprowadziłam liczne wywiady na temat tamtych czasów i ta powieść przedstawia ten epizod historii bardzo realnie. Jeśli interesują Was wydarzenia tamtych czasów z perspektywy zwykłych rodzin, polecam Wam “Coraz mniej światła” Nino Haratischwili.
Przenieśmy się z czasów sowieckich kilka dekad wcześniej, zanim bolszewicy dotarli na Kaukaz. Kolejna książka, którą warto przeczytać po wakacjach w Gruzji to Ali i Nino Kurbana Saida. Klasyk nad klasykami, potrzebny do zwizualizowania sobie Kaukazu przed czasami sowieckimi. Może to być też dobra lektura na pobyt w Batumi, ponieważ tam znajduje się rzeźba nazywająca się Ali i Nino. Czyli bezpośrednie nawiązanie do tej historii.
Książka nie tylko o miłości, ale również pokazująca różnorodność Kaukazu w przeszłości i obecnie. A do tego można poczuć złożoność konfliktów, nieustannie obecnych na Kaukazie. To spójrzmy na kolejnej książki warte przeczytania po pobycie na Kaukazie.
Jakie współczesne gruzińskie książki warto czytać?
To może rzucimy okiem na współczesną literaturę. I tutaj mamy Wam do polecenia książkę Beki Adamashwilego pod tytułem „W tej powieści wszyscy umierają”. O tej książce niebawem będzie osobny odcinek, bo zdecydowanie jest o czym mówić. Dlatego teraz powiem tylko tak. To przezabawna książka, pełna absurdów, a zarazem nawiązań do kultury i baśni.
Akcja nie dzieje się w Gruzji, lecz w wyimaginowanej krainie. Za to masz okazję zobaczyć, jak piszą i co myślą współcześni młodzi Gruzini, ponieważ autor jest m.in. znanym blogerem i dyrektorem kreatywnym jednej z większych gruzińskich agencji reklamowy.
Jak już jesteśmy przy gruzińskich pisarzach, to ze współczesnych warto przeczytać książki Archila Kikodze. Po polsku wyszły dwie jego książki – “Słoń południowy” oraz “Ptaki i ludzie”. Jeśli urzekło Was Tbilisi podczas wakacji, polecam pierwszą, czyli “Słoń południowy”.
Można poczuć klimat miasta nie oczami turystów, tylko mieszkańca stolicy Gruzji, od wielu pokoleń. Archil Kikodze jest też jednym z bardziej nagradzanych gruzińskich pisarzy, wielokrotnym zwycięzcą m.in. nagrody Saba, odpowiednika polskiej Nike. Jeśli chodzi o książki warte przeczytania z tego regionu, właśnie pozycje nominowane do różnych nagród są dobrymi kandydatami na start.
Od jakich gruzińskich pisarzy warto zacząć?
Przedostatnia polecajka dla tych z Was, którzy chcieliby poznać literaturę poprzedniego wieku. Czyli trochę starsze książki warte przeczytania. Na początek polecamy zacząć od gruzińskiego pisarza Nodara Dumbadze. Kilka jego książek zostało przetłumaczonych na polski i najlepiej szukać ich w antykwariatach, gdyż były wydawane w latach 70-tych i 80-tych. Polecam Wam “Białe flagi”, która opowiada o więźniach siedzących w jednej celi w latach 70-tych w gruzińskim więzieniu. Jeśli zastanawiacie się, o co chodzi z tzw. worami w zakonie i romantyzacją przestępców w Gruzji, to jest dobra książka.
Marta wybrała dla Was „Widzę słońce”, którą możecie przeczytać po angielsku lub rosyjsku. Nie udało się nam znaleźć jej polskiego tłumaczenia. Pozwolę sobie zacytować Martę: „książka okazuje się tak plastycznie piękna, że obrazy wsi gruzińskiej żyją i mienią się przed oczami. Sam lekko romantyczny, jakby rustykalny obraz wsi jest często szukany zarówno przez samych Gruzinów jak i obcokrajowców. Książka ta przedstawia życie w odległych wsiach Republiki w czasach II wojny światowej.”
Jaki jest najbardziej klasyczny utwór literacki Gruzji?
To już prawie wszystko na dzisiaj – prawie cała lista pod hasłem “Książki warte przeczytania (po wakacjach)”. Na koniec klasyka klasyków, czyli „Rycerz w tygrysiej skórze”. Słowo witeź mi kompletnie nie pasuje, a właśnie ono widnieje w jednej z wersji polskiego tytułu tej książki, dlatego idziemy w wersję z rycerzem. To średniowieczny epos narodowy, traktowany wręcz jako skarb narodowy. Na pewno podczas wizyty w Gruzji byliście choć raz przy jakiejś ulicy lub Alei Rustawelego.
To trochę jak dla Polski Mickiewicz, tylko kilka razy mocniej. Ta książka może być już na poziomie bardzo zagorzałego wielbiciela Kaukazu. Za to bardzo pomaga w zrozumieniu romantyzmu średniowiecznego i kanonów męskości i kobiecości. Choć utwór ten ma ponad 700 lat, to nadal odniesienia do Rycerza w tygrysiej skórze można spotkać prawie na każdym kroku.
Oto i taka lista nam wyszła pod hasłem “książki warte przeczytania” (zdecydowanie!). A jakie gruzińskie książki Ty polecisz, by poczuć Gruzję też w domu? Daj nam znać, jakie są Twoje gruzińskie książki warte przeczytania.
Podcast Kaukazomaniacy został przygotowany dla Ciebie przez Języki Kaukazu. Zapraszamy Was do komentowania, obserwowania i polubienia podcastu. Jesteśmy na YouTube, Spotify i innych platformach podcastowych. A to tego zapraszam na Instagram i Facebook Języków Kaukazu po angielsku czyli Languages of the Caucasus. Link znajdziecie w opisie odcinka. Pozwoli nam to dotrzeć do większej liczby osób zaciekawionych regionem. Do usłyszenia w kolejnym odcinku, a jeśli chcecie być na bieżąco z nowymi odcinkami, zapiszcie się do naszego newslettera Kaukaskie listy!
