Czas przeszły dokonany po gruzińsku – jak go tworzyć, kiedy używać i z jakimi przypadkami się łączy? W tym poście zajmiemy się czasownikami typu robić i pracować. Chcesz się go nauczyć? Ten post jest dla Ciebie!
Zacznijmy od tego, że w języku gruzińskim czas przeszły dzieli się na dwie formy – przeszły niedokonany (imperfect – უწყვეტელი წარსული დრო) i przeszły dokonany (aorist – წყვეტილი წარსული დრო). O przeszłym niedokonanym dla dzisiaj omawianej grupy czasowników pisaliśmy już w dedykowanym pości, więc jeśli jego lektura jeszcze przed Tobą, to zapraszamy. Dzisiaj zajmiemy się przeszłym dokonanym.
Więcej o czasach i formach czasownika w gruzińskim dowiesz się z tego posta.
Jak już być może wiesz, poszczególne gruzińskie grupy czasowników mogą odmieniać się w różny sposób, dlatego dzisiaj zajmiemy się dwiema z nich: czasownikami typu pracować, mieszkać oraz robić, spędzać czas
Kiedy używa się czasu przeszłego dokonanego?
Od razu zaczynam od dobrych wieści. Zastosowanie aorist w dużej mierze pokrywa się z naszym polskim przeszłym dokonanym, czyli formami: zrobiłem, poszedłem, nauczyłem się. Oznacza to, że kiedy czynność była wykonywana i już się zakończyła, wtedy ma zastosowanie ta forma.
Sytuacje, w których tej formy nie użyjemy ( w odróżnieniu od polskiego przeszłego dokonanego) to na przykład mówienie, że czegoś jeszcze nie zrobiliśmy, np. Jeszcze nigdy nie byłam w Gruzji.
Warto też pamiętać, że są czasowniki, które mają jedną formę czasu przeszłego, na przykład być lub mieć. Oznacza to, że znaczeniowo nie bylibyśmy w stanie rozróżnić, czy to była ciągła czynność w przeszłości czy zakończona. Na przykład jak miałam coś, to miałam i tyle.
Jak odmieniać gruzińskie czasowniki w przeszłym dokonanym?
W tym poście spojrzymy sobie na czasowniki z 2 typów: mieszkać, pracować oraz robić, spędzać czas. W obu sytuacjach naszym punktem wyjścia jest forma z czasu przyszłego. Zacznijmy od pierwszej grupy
- მე ვიმუშავებ – ja będę pracować
- შენ იცხოვრებ – ty będziesz mieszkać
Zatem czas (forma) przeszły dokonany w gruzińskim dla tych czasowników będą wyglądać następująco:
- მე ვიმუშავე
- შენ იცხოვრე
Jak widzisz wypada końcówka -ებ, zaś na jej miejsce wpadają następujące:
მე ვ- ……- ე
შენ ………-ე
მან ……….-ა
ჩვენ ვ- …… – ეთ
თქვენ ……..-ეთ
მათ ……. -ეს
W przypadku drugiej omawianej dzisiaj grupy końcówki są dokładnie te same. Różnica, o której jednak warto pamiętać to to, że czasowniki typu robić, spędzać czas mają w czasie przyszłym przedrostki, które również pojawiają się w czasie przeszłym dokonanym, czyli
- მე გავაკეთებ zmienia się w მე გავაკეთე
- შენ გაატარებ zmienia się w შენ გაატარე
Jakie gruzińskie przypadki łączą się z czasem przeszłym dokonanym?
Pytanie o przypadki być może już wybrzmiało w Twojej głowie, kiedy zobaczyliście końcówki odmiany w poprzednim akapicie. Czas przeszły dokonany w gruzińskim łączy się (w tych dwóch grupach czasowników) z drugim przypadkiem, czyli Ergativem. Dlatego podmiot w czasie przeszłym dokonanym w tych dwóch grupach jest w 2 przypadku. Podobnie jak w Dativie, inną formę mają tylko 3 osoba liczby pojedynczej i mnogiej, czyli ის zmienia się w მან, zaś ისინი zmienia się w მათ.
Jak się to przekłada na dopełnienie? Być może pamiętasz, że w czasach: teraźniejszym, przeszłym niedokonanym i przyszłym te grupy czasowników wymagały dopełnienia bliższego w 3 przypadku, Dativie. Zaś w przeszłym dokonanym zachodzi zmiana, ponieważ teraz te słowa będą w 1 przypadku, czyli nominativie. Tym samym zdanie z czasu przyszłego:
ის საშინაო დავალებას გააკეთებს – On/Ona będzie robić pracę domową
Zmieni się na
მან საშინაო დავალება გააკეთა – On/Ona zrobił/a pracę domową
O samej odmianie rzeczowników w 2 przypadku niebawem będziemy mieć dla Was osobny tekst. Zatem zapraszamy na nasz newsletter Kaukaskie listy, żeby kontynuacja tego tematu Cię nie ominęła!
Sprawdź swoją wiedzę
Jeśli chcesz sprawdzić swoją wiedzę, zrób poniższy quiz. Wszystkie quizy są najpierw publikowane na naszych InstaStory and Facebooku, a następnie trafiają tutaj, pod posty. Quizy pojawiają się w piątki na naszych mediach społecznościowych.
Wybierz poprawną formę:
- გავაკეთე – მე czy მემ
- გააკეთა – მან czy მას
- გავაკეთეთ – ჩვენ czy თქვენ
- მათ – გააკეთეს czy გააკეთენ
- … გააკეთე? – რა czy რას
- მე ….. გააკეთე – ეს czy ამას
Ile odpowiedzi znasz?
Odpowiedzi:
- გავაკეთე – მე
- გააკეთა – მან
- გავაკეთეთ – ჩვენ
- მათ – გააკეთეს
- … გააკეთე? – რა
- მე ….. გააკეთე – ეს
Polecane kolejne artykuły
