Jeśli nauka kilku liter typowych dla azerskiego już za Tobą, czas na drugi krok: czasownik “być”, a dokładniej końcówki osobowe. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak zacząć budować proste zdania po azersku ten wpis jest dla Ciebie. Jeśli chcesz poznać odpowiedniki zaimków osobowych, również zapraszam do lektury.

Zacznijmy od zaimków. W języku azerskim dzielimy je tradycyjnie na liczbę pojedynczą i mnogą. W azerskim nie mamy rozróżnienia rodzajów gramatycznych, co dla nas – uczących się – jest dobrą wiadomością. Jedyne, co może być nowe, to tworzenie formy grzecznościowej, czyli: pan, pani, państwo przez 2 os. liczby mnogiej – wy. Zobacz, jak wyglądają te słowa po azersku:

mən       (ja)                                       biz          (my)

sən         (ty)                                       siz          (wy/pan, pani, państwo)

o            (on, ona, ono)                  onlar     (oni)

Przeczytaj kilka razy powyższe słowa. Dodajmy do nich sufiksy, używane do wyrażenia czasu teraźniejszego. Już w zaimkach znajdziesz podpowiedzi odnośnie sufiksów osobowych:

mən       (ja)                                       -(y) am/əm                             biz          (my)       -(y) ıq/ik/uq/üq

sən         (ty)                                       – san/sən                                    siz          (wy)       -sınız/siniz/sunuz/sünüz

o            (on, ona, ono)                   – dır/dir/dur/dür                 onlar     (oni)       – dırlar/dirlər/durlar/dürlər

Teraz kilka słów wyjaśnienia:

Po pierwsze, jak tego używać?

Poszczególne sufiksy dodajemy do innych części mowy, np. jeśli chcemy powiedzieć: “Jestem turystą”, dokładamy sufiks od mən do słowa turysta. Ot i cała filozofia.

Po drugie, dlaczego nie ma tylko jednej formy?

Dobranie odpowiedniej końcówki wynika z zasad harmonii w językach tureckich, czyli dopasowujemy samogłoskę do ostatniej samogłoski w temacie słowa, do którego dokładamy końcówkę. Jak to działa, o tym niedługo w tekście o zasadach harmonii.

Po trzecie, co zrobić z literą “y”?

Nie możemy dołączyć sufiksu zakończonego na samogłoskę, jeśli słowo, do którego go dołączamy, tez kończy się na samogłoskę. Wtedy rozdzielamy je właśnie tą literą.

Po czwarte, czy zawsze końcówki czytamy i używamy w ten sposób?

Nie, czasami pomijamy sufiks trzeciej osoby liczby pojedynczej i mnogiej. Oznacza to, że w ogóle nie pojawia się nam w zdaniu. Końcówka liczby mnogiej pojawia się już przy podmiocie, dlatego łatwo rozróżnić, czy jest to “on”, czy “oni”.

Czasami też (szczególnie w mowie potocznej), obcinamy środkową sylabę w –sınız/siniz/sunuz/sünüz, czyli sufiksach siz (wy). Zapisujemy całość, a mówimy bez “n” i odpowiedniej samogłoski.